Een composthoop maken is iets wat ik al heel lang op mijn wensenlijstje heb staan. Ik vond nu dan echt dat het tijd was voor actie en omdat ik geen idee had waar ik moest begonnen vroeg ik mijn redactie om er een blog over te schrijven.
Compost, een waardevolle toevoeging
Veel mensen zullen een composthoop associëren met afval, vies en stank. Maar ik vind compost fascinerend! Misschien helpt het ook dat ik wormen echt fantastische beestjes vind. Van je organische afval weer een waardevolle toevoeging maken voor in de tuin. Precies zoals het hoort eigenlijk, want een tuin kan niet zonder groenafval. Netjes alles opruimen is mooi voor het oog, maar voor het bodemleven en veel insecten en andere dieren is het juist funest. Het is voor de grond essentieel dat bladeren en ander groenafval ter plekke kunnen vergaan. Maar je bananenschillen, klokhuizen en ander keukenafval wil je waarschijnlijk niet tussen je planten rondstrooien. Dat trekt bovendien ‘ongedierte’ zoals muizen en ratten aan.
Als je de bodem in je tuin wil verbeteren en zelf je groenafval wil verwerken dan kan je een composthoop maken. In de composthoop wordt groenafval in 6 maanden tot een jaar tijd omgezet tot een zachte, kruimelige compost die niet meer stinkt. Meer een soort potgrond eigenlijk, alleen dan met meer voedingsstoffen. Ik geef je een aantal tips om je composthoop tot een succes te maken!
Composthoop maken
Je kan een composthoop op verschillende manieren vormgeven:
- Vat van plastic
- Houten bak
- Bak van gaas
- Of gewoon letterlijk een composthoop in een hoekje van de tuin
Liever een compostbak kopen? Dat kan hier.
Vat van plastic
Dit is vooral een geschikte methode voor als je weinig afval en weinig ruimte hebt, anders is zo’n vat simpelweg te klein om het afval van een heel seizoen in te bewaren. Je hebt bijvoorbeeld een kleine tuin met af en toe wat grasmaaisel, weinig tot geen snoeiafval en af en toe wat keukenafval. Het voordeel is dat de vaten relatief goedkoop kunnen zijn en je kan ze soms met een speciaal rooster afsluiten voor bijvoorbeeld ratten, zodat deze niet op de etensresten af kunnen komen. Het is wel wat lastig om genoeg lucht in het vat te krijgen, omdat je de compost niet meer heel makkelijk kan omscheppen of keren. Ook zal je takken uit je tuin in kleine stukjes moeten knippen, zeker als je een klein rond vat hebt.
Houten bak
Dit is een methode die vaak in een moestuin wordt gebruikt. Je maakt twee of meer bakken van bijvoorbeeld een vierkante meter, die aan de voorkant (deels) open zijn. Soms wordt er een systeem gebruikt waarbij je de voorkant plankje voor plankje dicht kan schuiven naar gelang de composthoop die er in ligt hoger wordt. Op deze manier kan je makkelijker laagjes toevoegen en hoef je bij het keren, beluchten en leeghalen niet over de rand van de bak heen te werken, wel zo praktisch. Je kan deze systemen kant en klaar kopen, maar als je een beetje handig bent kan je er ook gemakkelijk zelf een maken. Het liefst maak je minimaal 2 bakken naast elkaar, de reden hiervoor leg ik verder op in dit artikel uit bij ‘het beluchten en keren van je composthoop’.
Bak van gaas
Dit is een beetje hetzelfde idee als de houten bak. Alleen wordt er voor de zijkanten geen hout gebruikt maar gaas. Je kunt ook een ronde bak maken die als soort mand fungeert. Snel op te zetten, er komt veel lucht bij, maar de hoop kan daardoor bij warm weer of veel wind ook sneller te droog worden en bij koud weer juist te snel afkoelen. Dit is dus zeker bij een kleine bak niet wenselijk.
Gewoon een composthoop in een hoekje van de tuin
Deze methode is vooral geschikt als je een hele grote tuin hebt, met veel groenafval. Je kan dan een grote, langwerpige hoop aanleggen, die je steeds wat verder uitbreid in de lengte. Het voordeel is dat je de rijpe compost aan het begin van de hoop weg kan halen, zonder de rest van de composthoop te verstoren. Het nadeel is dat de composthoop is blootgesteld aan alle elementen zoals regen en zon.
Wat mag er allemaal op de composthoop?
Op de composthoop mag je bijna al het tuinafval, keukenafval en ander organisch materiaal toevoegen. Maar er zijn wel een aantal uitzonderingen. Voeg nooit de volgende producten toe aan je composthoop:
- Uitwerpselen van honden en katten (en mensen…)
- Gekookt voedsel
- Vette voedselresten
- Grote hoeveelheden citrusvruchten zoals sinaasappelschillen
- Papier met lijm en/of inkt
Hoewel een aantal van bovenstaande producten vaak wel bij het GFT afval worden gegooid of zelfs worden aangeraden voor de composthoop, is het niet aan te raden om dit op je eigen composthoop toe te voegen. Het kan ongedierte aantrekken, de werking van de composthoop nadelig beïnvloeden of zelfs kans bieden voor het verspreiden van ziektes. Je eigen composthoop wordt namelijk nooit zo heet als bij een industriële compostverwerker. Hou daar dus rekening mee om problemen te voorkomen.
Waar moet je op letten?
Om een goed klimaat te creëren voor de wormen, bacteriën en schimmels die het groenafval afbreken, is het belangrijk dat de composthoop vochtig blijft, maar niet nat. Zo kan het opwarmen en droogt het niet uit. Ook moet de verhouding tussen houtig en ‘zacht’ afval goed zijn. Daarom kan je het beste de volgende tips volgen:
Voeg niet een dikke laag van hetzelfde materiaal toe
Een balans tussen nat en droog afval is belangrijk. Heb je bijvoorbeeld veel snoeiafval (droog) tegelijk, leg dan een deel van dit afval op een ‘wachthoop’ en meng het steeds met wat natter keukenafval, gemaaid gras of ander nat materiaal voordat je het toevoegt aan de hoop. Andersom geld hetzelfde. Gooi niet een dikke laag gras op je composthoop, dit wordt te nat en kan gaan gisten en stinken.
Zorg dat de composthoop goed is afgedekt
Zowel aan de zijkanten als aan de bovenkant. Dit zorgt er voor dat de hoop niet uitdroogt, lekker warm kan worden en niet drijfnat wordt als het bijvoorbeeld langdurig regent in de winter. Bij teveel water wordt de hoop te koud en kunnen bijvoorbeeld wormen en bacteriën niet meer goed hun werk doen. Naast een afdakje of zeil kan ook een laag dikkere takken onderin de bak of hoop helpen om het overtollige water af te voeren.
Zorg dat de composthoop niet uitdroogt
Als een composthoop uitdroogt, zal het leven in de hoop het loodje leggen. Dan stopt de afbraak van het organische materiaal, of zal het in elk geval veel langzamer gaan. Is het langere tijd warm of droog weer, controleer dan of de composthoop nog vochtig genoeg is door even met een schep in het midden van de hoop een beetje compost te pakken. Is het nog vochtig dan is er niks aan de hand (het bovenste laagje mag natuurlijk best iets uitdrogen). Voelt het aan als uitgedroogde potgrond, dan moet er echt een beetje water bij. Geef net zoveel water tot de hoop weer lekker vochtig aanvoelt, maar overdrijf het niet. Denk een beetje aan een uitgeknepen spons die vochtig aanvoelt maar waar enkel een paar druppels water uit komen als je hem samenknijpt.
Schep de composthoop om, zorg voor beluchting
Dit is van belang voor elke vorm van composthoop. In een vat schep je de inhoud regelmatig om (zo goed als dat gaat), zodat er genoeg lucht bij komt en de bacteriën en bodembewoners weer zuurstof hebben). Ook grotere hopen in bakken kan je het beste na een paar maanden keren. Vandaar dat houten composthopen vaak uit minimaal twee grote vakken bestaan. Zo kan je de compost makkelijk van het ene naar het andere vak scheppen en zo weer luchtig maken.
De bodem van de composthoop moet in contact staan met de aarde
Dit zorgt er voor dat het bodemleven dat van nature organisch materiaal afbreekt, in de composthoop terecht kan komen, denk bijvoorbeeld aan wormen.
Maak de composthoop zo groot mogelijk
Een grotere composthoop warmt beter op en droogt niet te snel uit. Dit is allemaal extra voordelig voor het proces van composteren.
Problemen
Het kan zijn dat er problemen optreden bij het opzetten van de composthoop, of later tijdens het composteren. Hieronder de twee meest voorkomende problemen:
De composthoop gaat stinken
Dit komt meestal doordat de hoop te nat is, of omdat er toch teveel keukenafval is toegevoegd. Het kan ook komen doordat er toch gekookt voedsel of iets anders is toegevoegd dat niet op de composthoop thuis hoort. Verwijder indien nodig (een deel van) de hoop en voeg wat meer droog materiaal zoals snoeiafval, hooi, stro of zaagsel toe. Meng alles goed door elkaar en kijk even wat het doet. Indien nodig deze stap nog een keer herhalen totdat de balans zich herstelt.
De composthoop warmt niet op
Mogelijk is de hoop te nat of juist te droog. Ook kan de hoop te klein zijn of misschien laat de bak teveel lucht en zon toe. Controleer de vochtigheid van de hoop en pas deze eventueel aan. Ook de plek van de composthoop kan ongunstig zijn, bijvoorbeeld in een donker koud hoekje.
Wanneer is de compost klaar?
Na ongeveer 6 maanden tot 1 jaar is de compost rijp. Het ziet er nu niet meer uit als afval, maar als een hoop zachte, licht vochtige potgrond. Zitten er toch nog veel takken en andere harde stukken in? Zeef deze er dan uit en breng ze aan op de nieuwe composthoop. In het vervolg kan je deze takken eventueel in kleinere stukjes knippen of zagen of een hakselaar gebruiken. De fijne compost kan je nu tussen je planten aanbrengen, of bijvoorbeeld toevoegen aan zelfgemaakte potgrond. Geef nooit teveel in een keer, veel planten vinden dit niet prettig. Een laagje van 1-3 cm in de tuin is meestal ruim voldoende. In de moestuin kan je naar gelang de behoefte van de plant wat meer gebruiken. Pompoenen groeien bijvoorbeeld het liefst bovenop de composthoop!
Lees ook
- Moestuin tips voor beginners
- Moestuinieren met kinderen
- Vierkante meter moestuin starten, de voor- en nadelen
- Red de bij! | 5 tips om de bij te helpen
- Bijen- en vlindertuin: tips om meer bijen en vlinders naar je tuin te lokken
- Bijenhotel maken
- Kruiden kweken in de (moes)tuin + tips
- Snijbloemen zaaien en kweken in de (moes)tuin
- Moestuin boeken voor beginners + meer tips!
- Regenton kopen, met deze tips kies je de beste
Uitgelichte afbeelding: 123rf.com
what do you think?